Του ΤΑΚΗ ΠΑΝΤΕΛΟΠΟΥΛΟΥ, συνταξιούχου Δασκάλου
Σέ μιά κρίσιμη ἐποχή, πού ἡ πόλη μας δέν ἔχει ἀκόμη ἀναρρώσει ἀπό τίς πληγές, πού ἄφησαν ἡ κατοχή καί ὁ ἐμφύλιος, ἔρχεται ἡ μητέρα ᾿Εκκλησία νά δώσει μιά πολιτιστική ἀνάσα, μέσα ἀπό ἠχοχρώματα καί νότες τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, ὑπηρετώντας παράλληλα λειτουργικές ἀνάγκες τῆς Μητρόπολής μας. Βρισκόμαστε στήν δεκαετία τοῦ ’50 καί ὁ τότε Μητροπολίτης ᾿Ιωακείμ εἶχε τήν ἔμπνευση ἵδρυσης Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, μέ σκοπό τή στήριξη καί ἐνίσχυση τῆς λατρευτικῆς ζωῆς. Στό πρόσωπο τοῦ ἀειμνήστου Μανώλη Χατζημάρκου βρῆκε τόν κατάλληλο δημιουργό, γιά νά ὑλοποιήσει αὐτό τό σχέδιο. Παθιασμένος λάτρης καί βαθύς γνώστης τῆς Βυζαντινῆς καί Εὐρωπαϊκῆς Μουσικῆς, ὁ Μ.Χ. καθηγητής μουσικῆς καί ἐκφραστικός ἐκτελεστής, πανελλήνιας ἐμβέλειας, μέ ἀξεπέραστα φωνητικά χαρίσματα, δέχθηκε ἀσμένως νά ἀναλάβει τό ἐγχείρημα. ῎Ετσι, τό 1947 ὁ μακροβιότερος καί χαρισματικός Πρωτοψάλτης τοῦ Μητροπολιτικοῦ ῾Ι. Ναοῦ ῾Αγίου Νικολάου ἵδρυσε τήν «Σχολή Βυζαντινῆς Μουσικῆς» τῆς Μητρόπολης Δημητριάδος. Μιά προχωρημένη προσπάθεια γιά τήν τότε ἐποχή, ὄχι μόνο γιά τήν πόλη μας ἀλλά καί πανελλαδικά, ἀφοῦ ἦταν ἡ πρώτη σχολή πού ἱδρύθηκε στήν ῾Ελλάδα. Εἶχε τήν τύχη νά περιστοιχίζεται ἀπό ἕνα ἄξιο ἐπιτελεῖο ἱεροψαλτῶν καί πιστῶν συνεργατῶν, πού τόν βοήθησαν νά ὑφάνει ἕναν ἀξιόλογο μουσικό ἱστό μέ διαχρονική ἀξία καί ἀξιόλογη ἐξέλιξη· Σωτήριος Σχοινᾶς, π. ᾿Αναστάσιος Πριάγγελος, Κυριάκος ᾿Αργυροπουλος, ἦταν οἱ πρῶτοι καθηγητές, πού μαζί μέ τόν διευθυντή δίδαξαν, γιά πολλά χρόνια, στή Σχολή. ᾿Αργότερα προστέθηκε καί ὁ Μιχάλης Μελέτης, ὁ ὁποῖος διαδέχθηκε τόν Μ. Χατζημάρκο στή θέση τοῦ διευθυντῆ τῆς Σχολῆς, ἀπό τό 1981 μέχρι τόν πρόσφατο θάνατό του τό 2017. Μεταξύ ἄλλων, ὁ Μανώλης Χατζημάρκος παρέλαβε ἕνα ἀξιόλογο μουσικό ἀπόθεμα, πού δημιούργησαν, στή Μητρόπολή μας, οἱ καθηγητές τῆς Βυζαντινῆς τέχνης, πού ἄξια κόσμησαν τά ἱεροψαλτικά στασίδια τῶν Ναῶν τῆς πόλης μας, ὡς μόνιμοι ἱεροψάλτες ἤ ὡς περιοδικά ἐπισκεπτόμενοι τόν τόπο μας· Πρίγκος, Μαργαριτόπουλος, Πάντας κ.ἄ., εἶναι τά πρόσωπα πού ἔγραψαν ξεχωριστή ἱστορία στά λατρευτικά δεδομένα καί κληροδότησαν ἕνα πλούσιο ἱεροψαλτικό ἀπόθεμα στήν πόλη μας. Στήν πρώτη αὐτή ὕλη, πού παρέλαβε, πρόσθεσε καί τή δική του Βυζαντινή φόρμα, οἰκοδομώντας νέα λειτουργικά καί διδακτικά δεδομένα, ὅπου ἀναπτύχθηκαν καί καλλιεργήθηκαν μορφές μελωδικῆς λατρείας. Δέν εἶναι ὑπερβολή νά ποῦμε πώς τήν περίοδο αὐτή δημιουργήθηκε «Σχολή Χατζημάρκου..», πού σημάδεψε τήν τοπική μας ᾿Εκκλησία, μέ τήν πλούσια παραγωγή νέων ἐκφραστῶν τῆς βυζαντινῆς τέχνης, πού τά ἀκούσματά τους χάρισαν καί χαρίζουν στούς πιστούς εὐχάριστες λατρευτικές καί μουσικές στιγμές.
Τά πρῶτα χρόνια, ἡ Σχολή στεγάστηκε στόν ῞Αγιο Νικόλαο καί ἀργότερα σέ ἄλλους χώρους τῆς Μητρόπολης, γιά νά ἀποκτήσει μόνιμη στέγη στόν χῶρο πού λειτουργοῦσε τό ᾿Εκκλησιαστικό Λύκειο Βόλου. ῾Η Σχολή, ἀφοῦ πέρασε μιά περίοδο ἄτυπης λειτουργίας, ἐπισημοποιεῖται τό 1956, ἐνῶ τό 1967 ἀναγνωρίζεται ἐπίσημα ἀπό τήν ῾Ιερά Σύνοδο τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος καί τό 1993 ἀπό τήν ῾Ελληνική Πολιτεία καί τό ῾Υπουργεῖο Πολιτισμοῦ. Μετά τήν ἐκδημία τοῦ Μιχάλη Μελέτη - Μάιο 2017- τή διεύθυνση τῆς Σχολῆς ἀνέλαβε ὁ ᾿Αρχιμανδρίτης ᾿Επιφάνιος Οἰκονόμου, ἱεροκήρυκας καί ἐκπρόσωπος τύπου τῆς ῾Ι. Μητροπόλεως, Διπλωματοῦχος Βυζαντινῆς Μουσικῆς, Χοράρχης τῆς Χορωδίας ῾Ιερέων. Στή Σχολή διδάσκονται· Θεωρία καί πράξη Βυζαντινῆς Μουσικῆς, ῾Ιστορία Βυζαντινῆς Μουσικῆς, Τυπικό καί Λειτουργική τῆς ᾿Ορθόδοξης ᾿Ανατολικῆς ᾿Εκκλησίας, Στοιχεῖα Εὐρωπαϊκῆς Μουσικῆς. Μαθήματα πού στοχεύουν σ´ ἕναν ὑψηλό προγραμματισμό μέ κύριους ἄξονες τή γνώση τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, τήν ἄμεση ἐπαφή μέ τή λειτουργική ζωή τῆς ᾿Εκκλησίας, τήν ἀπόκτηση ἐκκλησιαστικοῦ ἤθους καί τή γνώση, διατήρηση καί ἀνάδειξη τῆς ῾Ελληνικῆς γλώσσας, ὅπως διαβάζουμε στόν κανονισμό τῆς Σχολῆς. Λειτουργοῦν, ἐπίσης, παραρτήματα στόν ῾Αλμυρό καί στήν ῾Αγιά. Τούς 200 περίπου μαθητές τῆς Σχολῆς διδάσκουν, στόν Βόλο οἱ καθηγητές· Εὐστάθιος Γραμμένος, Πρωτοψάλτης Μητροπολιτικοῦ ῾Ι. Ναοῦ ῾Αγίου Νικολάου καί Πρόεδρος τοῦ Συλλόγου ῾Ιεροψαλτῶν «῞Οσιος ᾿Ιωάννης ὁ Κουκουζέλης», ᾿Ιωάννης Σχώρης, Πρωτοψάλτης ῾Ι. Ναοῦ Μεταμορφώσεως Βόλου, Παναγιώτης Μελέτης, Πρωτοψάλτης ῾Ι.Ν. ῾Αγίου Μοδέστου Μελισσατίκων, Δημήτριος Κατσικλῆς, Πρωτοψάλτης ῾Ι. Ναοῦ ᾿Αναλήψεως Βόλου, Δημήτριος Χατζηγεωργίου, Πρωτοψάλτης ῾Ι.Ν. ῾Αγίου Κωνσταντίνου Βόλου. Στό παράρτημα τοῦ ῾Αλμυροῦ διδάσκουν οἱ· Πρωτ. Εὐστάθιος Βαρβαρέλης, Προϊστάμενος ῾Ι.Ν. ῾Αγίου Νικολάου ῾Αλμυροῦ καί Δημήτριος Μανώλης, Λαμπαδάριος ῾Ι.Ν. ῾Αγίας Βαρβάρας Ν. ᾿Ιωνίας. Στό Παράρτημα τῆς ῾Αγιᾶς διδάσκει ὁ Γεώργιος Λεμονόπουλος, Πρωτοψάλτης ῾Ι.Ν. ῾Αγίου Θωμᾶ Λάρισας.
Μετά τήν 5/ἐτή φοίτησή τους, οἱ ὑποψήφιοι ἱεροψάλτες λαμβάνουν τούς παρακάτω τίτλους σπουδῶν· Πτυχίο ῾Ιεροψάλτου, Πτυχίο Βυζαντινῆς Μουσικῆς καί Δίπλωμα Βυζαντινῆς Μουσικῆς. Οἱ τίτλοι ἀναγνωρίζονται ἀπό τό ῾Υπουργεῖο Πολιτισμοῦ καί ἀποτελοῦν στοιχεῖο γιά τόν διορισμό τους, ὡς καθηγητές μουσικῆς, στήν πρωτοβάθμια καί δευτεροβάθμια ἐκπαίδευση. Μεῖγμα ἐκκλησιαστικῆς κληρονομιᾶς καί συλλογικῆς πολιτισμικῆς συμβατικότητας θεωρεῖται στίς μέρες μας ἡ Σχολή Βυζαντινῆς Μουσικῆς, ἡ ὁποία μέ τήν ὑποδειγματική της λειτουργία καί τόν ποιοτικό της σχεδιασμό, μεγαλύνει τήν δόξα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, τῆς Παναγίας καί τῶν ῾Αγίων μας καί σηματοδοτεῖ τρόπο εὐλαβικῆς ἔκφρασης. ᾿Αποτυπώνει, παράλληλα, μιά ἄξια ἐκπαιδευτική καί πολιτιστική πλευρά τῆς πόλης μας, πού ἔρχεται νά καλύψει τίς πνευματικές καί πολιτισμικές ἀναζητήσεις τῶν συμπολιτῶν μας καί νά κρατήσει ζωντανή τήν ἐθνική καί θρησκευτική μας ταυτότητα, σέ μιά χρονική περίοδο πού ἡ κοινωνία βιώνει τραυματικές ἐμπειρίες ἀπαξίωσης τῶν παραδοσιακῶν μας ἀξιῶν.